рд░рд╡िрд╡ाрд░, 21 рдЬुрд▓ाрдИ 2024

COPD symptoms in hindi

 COPD ЁЯлБ

Chronic Obstructive Pulmonary Disorder 

  • рдЗрд╕े  C-рджीрд░्рдШрдХाрд▓िрдХ, O-рдЕрд╡рд░ोрдзी, P-рдлेрдлрдбे рдХे, D-рд╡िрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।
  • рдпрд╣ рд▓рдо्рдмे рд╕рдордп рддрдХ рдлेрдлрдбे рдХे рд╡िрдХाрд░ рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддा рд╣ै।
  • рдпрд╣ рдмीрдоाрд░ी рд╕рдордп рдмीрддрдиे рдХे рд╕ाрде рдмрдврддे рдЪрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै।
  • рдЗрд╕рдоें рд░ोрдЧी рдХे рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдоें рд╕ंрдХुрдЪрди (рд╕िрдХुрдб़рди) рд╣ोрддा рд╣ै। рдЧाрдв़े рдХрдл (Sputum) рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ोрддा рд╣ै। рдХрдл, рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдХो рдЬाрдо (Block) рдХрд░рддे рд╣ै। рдЬिрд╕े рд░ोрдЧी рдХी рд╢्рд╡ांрд╕ рдлूрд▓рддी рд╣ै, рдердХाрди рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддी рд╣ै, рд╕ीрдиे рдоें рдЬрдХрдбрди, рдШрд░рдШрд░ाрд╣рдЯ рдФрд░ рдмेрдЪैрдиी рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддी рд╣ै। Alveoli рдХे рдлрдЯрдиे (brust) рд╕े рдЦांрд╕ी рдоें рдЦूрди рдЖ рд╕рдХрддा рд╣ै।
  • COPD рдоें рдПрдХ рдпा рджोрдиो рдлेрдлрдб़े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ै।
  • рдЗрд╕े рдкूрд░ी рддрд░ीрдХे рд╕े рдаीрдХ рдирд╣ी рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
COPD

COPD рдХे рдк्рд░рдХाрд░-

1. рдХ्рд░ाрдиिрдХ рдм्рд░ोंрдХाрдЗрдЯिрд╕ (Chronic Bronchitis)
2. рдЗрдо्рдлाрдЗрд╕ेрдоा (Emphysema)

1. рдХ्рд░ाрдиिрдХ рдм्рд░ोंрдХाрдЗрдЯिрд╕ (Chronic Bronchitis)

рдХाрд░рдХ
  • рд╡ाрдпु рдк्рд░рджूрд╖рдг
  • рдзूрдо्рд░рдкाрди ЁЯЪм рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдоें рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा (Hyper-reactive) рдкैрджा рдХрд░рддा рд╣ै।
  • рдЖрдпु - рдмुрдЬुрд░्рдЧ рд▓ोрдЧों рдоें рдк्рд░рддिрд░рдХ्рд╖ा рддंрдд्рд░ рдХी рдк्рд░рднाрд╡рд╢ीрд▓рддा рдХрдо рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡рд╣ COPD рдЬैрд╕े рд╢्рд╡рд╕рди рд╕ंрдмंрдзी рд╡िрдХाрд░ों рдХे рдк्рд░рддि рдЬ्рдпाрджा рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं।
  • рдмाрд░-рдмाрд░ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдЬैрд╕े- рдЯी.рдмी, рди्рдпूрдоोрдиिрдпा рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╢्рд╡рд╕рди рд╡िрдХाрд░ो рдоें COPD рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै।
  • рдЕрдиुрд╡ांрд╢िрдХ рдХाрд░рдХ (Genetic factors)- COPD рдкрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╡ाрд▓े рд░ोрдЧिрдпों рдоें। 
рд▓рдХ्рд╖рдг- 
  • рдЗрд╕рдоें рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдоें рдиिрдпрдоिрдд рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХे рд╕ाрде рд╕ूрдЬрди,рдЧाрдв़े рд╕рдлेрдж, рдкीрд▓े рдпा рд╣рд░े рд░ंрдЧ рдХे рдо्рдпूрдХрд╕ (рдмрд▓рдЧрдо) рдмрдирддे рд╣ैं। 
  • ЁЯЧгрдЦांрд╕ी 3-рдорд╣ीрдиे рддрдХ, рд▓рдЧाрддाрд░ 2-рд╕ाрд▓ рддрдХ рдмрдиी рд░рд╣рддी рд╣ै। 
  • рдо्рдпूрдХрд╕ рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдХो рдЬाрдо рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рд░ोрдЧी рдХो рд╢्рд╡ांрд╕ рд▓ेрдиे рдоें рддрдХрд▓ीрдл, рд╕ीрдиे рдоें рдЬрдХрдбрди рдФрд░ рдмेрдЪैрдиी рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। 
  • рдзीрд░े-рдзीрд░े рднूрдЦ рдоें рдХрдоी, рдХрдордЬोрд░ी рдФрд░ рд╡рдЬрди рдзрдЯрдиा рдЬैрд╕े рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрдврддे рдЬाрддे рд╣ैं।
2. рдЗрдо्рдлाрдЗрд╕ेрдоा (Emphysema)-
рдХाрд░рдХ-
  •  Alpha-1 Antitrypsin рдХी рдХрдоी рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े trypsin рдХाрдо рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े Alveoli рдХा рд▓рдЪीрд▓ाрдкрди рдХрдо рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। Protease enzyme protein рдХो рддोрдб़рддा рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े Alveoli рдХी elasticity рдХрдо рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।
  • рд╢ुрд░ूрдЖрддी рдЪрд░рдг рдоें Alveoli рдХे рд╡ाрдпुрдХोрд╖ो (air sacs) рдХा рдЖрдХाрд░ рдмрдв рдЬाрддा рд╣ैं рдФрд░ рдЦрд░ाрдм рд╣ोрдХрд░ рдЕंрдд рдоें рдлрдЯ (Brust) рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। 
  • рдЬिрд╕рд╕े рд╣рд╡ा Alveoli рдоें рдлंрд╕ рдЬाрддा рд╣ै। 
  • CO2 рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдоाрдд्рд░ рдоे рдмाрд╣рд░ рдирд╣ी рдиिрдХрд▓o рдкाрддा рд╣ै। рдЦूрди рдоें рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХी рдХрдоी рд╕े рдоेрдЯाрдмोрд▓िрдХ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдШрдЯ рдЬाрддी рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдКрд░्рдЬा (рддाрдХрдд) рдХी рдХрдоी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।
рд▓рдХ्рд╖рдг-
  • рд╢्рд╡ांрд╕ рдХा рдлूрд▓рдиा।
  • рд╣рд╡ा рдХी рдХрдоी рдХा рдиिрд░ंрддрд░ рдЖрднाрд╕।
  • рдо्рдпूрдХрд╕ рдХा рдмрдирдиा।
  • рд╕ीрдиे рдоें рдШрд░рдШрд░ाрд╣рдЯ। 
  • рдердХाрди рдФрд░ рдХрдордЬोрд░ी рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрдиा।
рдЧैрд░ рдФрд╖рдзीрдп рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХрдд-
  1. рдзूрдо्рд░рдкाрди ЁЯЪм рдХी рдЖрджрдд рдХो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдмंрдж рдХрд░ рджेрдиा рдПрдХ рдк्рд░рднाрд╡ी рдХрджрдо рд╣ै।
  2. рдСрдХ्рд╕ीрдЬрди рдеैрд░рдкी- рдЧंрднीрд░ рд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рд░рдХ्рддाрд▓рддा, рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХрдоी рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдСрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। 
  3. рдСрдХ्рд╕ीрдЬрди рдЖрдХ्рд╕ीрдоेрдЯ्рд░ी рд╕े рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХा рд╕्рддрд░ рдиाрдкрдиा рдЪाрд╣िрдП। 
  4. рд╡्рдпाрдпाрдо, рдкोрд╖рдг рдФрд░ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдлेрдлрдбे рдХी рдХ्рд╖рдорддा рдмрдв़рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддे рд╣ैं।
рдФрд╖рдзीрдп рдЪिрдХिрдд्рд╕ा-
Avoid Self Medication 

1- Inhaled Corticosteroids: рд╕ूрдЬрди рдХрдо рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рджрд╡ाрдПं-

Fluticasone, Beclomethasone, 

Mometasone, Budesonide, ciclesonide, Fluticasone furoate.

3- Long acting Beta- agonists: рдЕрд╡рд░ूрдж्рдз рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдХो рдЦोрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ांрд╕ рдоें рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

Salmeterol, Formoterol

4- Combination Inhalers: 
Beta-agonist & a Corticosteroids рдХोрдИ рдПрдХ рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ूрдк рдоें рд╕ांрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
Fluticasone-salmeterol, 
Budesonide-formoterol, Formoterol-mometasone.

5-Theophylline: 
рдм्рд░ोрди्рдХोрдбाрдпрд▓ेрдЯрд░्рд╕ рдХे рд░ूрдк рдоें рджैрдиिрдХ рдЧोрд▓ी рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢्рд╡рд╕рди рдоाрд░्рдЧ рдХी рдоांрд╕рдкेрд╢िрдпों рдХो рдЖрд░ाрдо рджेрддा рд╣ै।
Deriphyllin

6- Bronchodilators:
рдпрд╣ рдЕрдзिрдХрддрд░ рдЗрди्рд╣ेрд▓рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд╕ंрдж рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
i- Long acting Bronchodilators- Salmeterol, Formoterol, Tiotropium,... etc

ii- Short acting Bronchodilators
рддुрд░ंрдд рдЖрд░ाрдо рдХे рд▓िрдП 
Levalbuterol, Ipratropium and Albuterol 

7- Antibiotics-
рдЗрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рддीрд╡्рд░ рдФрд░ рдкुрд░ाрдиे рд╢्рд╡рд╕рди рд░ोрдЧों рдХे рдЙрдкрдЪाрд░ рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
Azithromycin, 
Levofloxacin Cefixime....etc
Avoid Beta-Blockers 

рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

Thank you ЁЯЩП

Nootropic Medicines

рдиूрдЯ्рд░ोрдкिрдХ рдФрд╖рдзि ЁЯза Nootropic Medicines    Nootropic Medicines  рдЗрд╕े рд╕्рдоाрд░्рдЯ рдФрд╖рдзि рднी рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕े рдм्рд░ेрди/рдорд╕्рддिрд╖्рдХ ЁЯза рд░рдХ्рд╖рдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рднी рдЬाрдирддे ...